Diş teli konusunda anlatılması gereken birçok konu vardır.Ortodontik tedavi sürecindeki genel algı çocukluk ve gençlik dönemlerinde uygulanması gereken tedavi yöntemlerinden olduğuydu. Günümüzde ise teknoloji alanındaki gelişmeler ve imkanların fazlalığı, çeşitliliği ile yetişkinlerin de en çok tercih ettiği bir tedavi yöntemlerinden olma yolunda ilerliyor. Yetişkinlerin tedavi süreci boyunca dikkat etmesi ve özen göstermesi gerekli olan bazı noktalar vardır. Bu durumları ayrıtılı ele alalım:
Kişinin ilk önce hangi problemle bize geldiğine bakılmalıdır. Diş konum bozuklukları mı sorun yoksa çene kemiğinde oluşan problemler mi? Bu sorular hakkında cevap arayarak çalışmalar sürdürülür. Doğru müdahalenin sürdürülmesi önemlidir. Bazı tedavi yöntemlerinde yaş faktörü süreçte önemlidir. 18 yaşının altında olan bireylerin gelişim evrelerindeki hızlanma devam ettiği için bazı aparatlar yardımıyla nihai amaç olan uygun çene konumları elde edilir. Ancak yetişkinlik dönemine girdiğinizde bu durum mümkün olmaz. Ortognatik-cerrahi denen bir yöntem ile problemler çözülmeye çalışılır. İlk olarak bu sorunu ortodonti süreci ile çözebilir miyiz bu noktaya bakmak gerekir.
Yetişkinler muayene sürecinde de ortaya konulacağı gibi gelişim evrelerindeki hızların düşmesinden dolayı mineral ve vitamin desteği almalılardır. Yaşları daha ileri düzeyde ise destek almak sürecin daha hızlı ve sağlıklı ilerleyebilmesine katkı sağlayacaktır. Çünkü diş eti hastalıklarının varlığı, diş yapısının gereken sağlamlıkta olmayışı, oluşan apseler, kanamalar gibi durumların çoğunluğu yeterli mineral vitamin alınamadığından kaynaklanır. İlk olarak muayene süreci iyi yapılmalıdır. Panoramik filmlerin kullanımı da önem arz eder.
Yetişkinler pek çok tel çeşidin arasından seçim yapar.Tellerinin bazı özellikleri içermesi önemlidir çünkü alveol denilen kemikleri daha serttir. Bu yüzden telleri daha yumuşak olmalıdır uyguladığı kuvvet de daha hafif olmalıdır. Bu durum tedavinin gidişatını etkiler. Tedavi sürecinin sonucunun istenen düzeyde olmasını sağlar. Doktor bir çocuk hastada çalıştığı gibi yetişkinlerde de sonucu başarı ile sonuçlandırabilir. Bu noktada tedavi sürecinin daha uzun sürme durumu söz konusu olabilir. Muayene sürecinde ortaya çıkan etmenler göz önüne alınarak süreç değerlendirilir.
Yetişkinler ile süreci ilerletmenin bir olumlu yanı ise ağız bakımlarına gereken önemi yapmakta olmalarıdır. Çocuklar için tedavi sürecinin bir bölümü bu bilinci oturtmaya çalışmakla geçer. Bu süreci uzatır ama yetişkinlerde bu durum söz konusu değildir.
Tel kullanımının hem fizyolojik hem de estetik açıdan uygun olması yetişkinlerin sürece katılmasına katkı sağlamıştır. Braketler telleri tutan küçük kare yapılardır ve özel yapıştırıcılar ile dişlere yapıştırılır. Bu braketlerin farklı yapıda ve renkte olanları mevcuttur. Çeşitliliğin artması kişilerin ihtiyaca yönelik seçimlerinde artış olmasını etkileyecektir. Estetistiksel kaygı olmadan bireyler tedavi sürecine daha rahat adapte olacaklardır.
Yetişkinler estetik kaygılardan ötürü tedavi sürecinden kaçmaya çalışırlardı. Bu hastaların da pek çoğu çapraşık dişleri olduğunda müdahale etmezler veya onları çektirebilirdi. Kaplama yaptırma, protez yaptırma yöntemleri ile tedavi olabiliyorlardı. Oysa ortodonti tedavisinde diş yapısı korunarak gerekli müdahaleler yapılır.
Kişinin en çok tercih etmesine yol açan nokta kendi dişleri ile hayatını sürdürecek olma fikridir. Bu fikir sürece başlamada oldukça önem taşıyan noktadır. Dişleri küçültme, törpüleme gibi yöntemler kişileri istenen görünüme getirmede etkili bir yöntem olarak karşımıza çıksa da diş yapılarına zararları olabilir.
Tedavi sürecinde olan yetişkinlere sorulduğunda en başta estetik kaygının ortaya çıkacağından çekindikleri ve canlarının acıyacağını düşündükleri için süreci ertelediklerini ifade etmişlerdir.
Braket kullanımından şikayetçi olan yetişkinler ise farklı çeşitlerin çıkması ile kendilerine yeni bir yol buldular. Artık görünmeyen braketleri tercih etmeye başlıyorlar çünkü bu teknik daha az dikkat çekiyor. Bu süreç sonunda istedikleri konuma gelebileceğini bilmek ve bunun için uğraş vermek kişileri güdüleyici bir faktör olacaktır.
Pek çok tedavi yönteminin ve tekniklerin geliştirilmesi de sürecin iyileşmesi ve gelişiminin hızlandırılmasında önemli bir adım haline gelecektir.
“Lingual Tedavi” en yeni tedavi yöntemlerindendir. Çünkü braketler dişlerin iç kısımlarına yapıştırılır. Bu sebeple estetik kaygı en aza inecektir. Ancak bazı zorlukları da beraberinde getirir. Örneğin dişlerin iç kısımlarına yapıştırılmış olması sonucunda dil sürekli bu kısımlara değerek yaralar oluşur. İki durumu iyice değerlendirmekte fayda vardır.
Şeffaf plakların kullanıldığı durumlar da görünür. Bazı problem durumlarında olabilen hastalarda braket kullanmaksızın, telsiz tedavi diye adlandırılan şeffaf plakların kullanımı ile iyileştirici etmenler gerçekleştirilebilir. İki üç haftada bir doktorunuzun dediği sürede değişim sağlanması gerekir ama doktorun size gerekli süreyi belitmesi gerekir. Kişi günde yaklaşık 20 saat bu aparatı kullanmalıdır. Tedavi süreci de yetişkinin diş bozukluk derecesine göre değişkenlikler gösterecektir.
“Ortognatik Cerrahi Tedavi” daha estetik bir görüntü kazanabilmek adına tercih edilir. Diş teli tedavi süreçleri ile dişlerin gerekli konumlarına oturup sıralanması mümkündür. Fakat çene kemiklerinde mevcut duran problemli durumlar erişkin hastalarda basit aparatlar kullanarak düzeltilemezler. Bu yüzden gereken tedavi yetersiz kalabilir. Böyle bir kişi tedavi sürecine başlamış ise hem de doktor hem de çene cerrahı beraber süreci ilerletmelidir.
Çene ile ilgili problemli durumlarınız var ve yaşınızda 18-20 nin altında bulunmuyor ise öncelikle yapacağınız iş doktorunuzla muayene sürecine başlamanızdır. Doktorunuz muayene sonucunda size gerekli olacak bilgileri verir ve açıklamaları da yapar. Cerrahi müdahaleden önce yapılması gereken işlemler yapılır, sonra cerraha yöneldirilir.
Ameliyatınız genel anestezi ile gerçekleştirilir. Bu sebeple acı hissetmeyeceksiniz. Ameliyat sırasında braketler çıkartılmaz. İyileşme sürecinde braketlere takılan elastikler ile çeneler sabitlenir.
Daha kısa sürede sonuçları elde edilen estetik başarı ile sonuçlanmakta ve günümüzde ortognatik cerrahi gittikçe yaygınlaşma göstemektedir.
Braketlerin kopması durumu çok ender rastlanan bir durumdur ancak durumlarda braketlerde kopmalar gözlemlenebilir. Braketlerin kopması oldukça zor bir durumdur ama böyle bir durum ortaya çıkmışsa bazı kurallar yeterince önem gösterilmeden uygulanmaya çalışılmıştır. Bu kurallara bakarsak;
Dişler gerektiği şekilde fırçalanmalıdır.
Bakteri oluşumunu önlemek adına ağız bakımına gereken önem verilmelidir.
Kola ve soda, gibi asitli içecekler tüketilmekten kaçınılmalıdır. Bu asitli maddeler diş minelerine ve ağız yapılarına ciddi zarar verir. Diş köklerine zarar verir köklerde erimeler oluşabilir.
Elma, ayva gibi sert meyveler ısırılarak tüketilmemelidir. Parçalara bölerek, keserek gıdaların yenmesi, bıçak kullanılması önem taşır.
İçi çekirdekli meyveleri tüketirken de dikkatli olmak gerekir. Çekirdeği diş yapılarına zarar verebilir. Bu yüzden ilk olarak çekirdeği çıkartıp sonra tüketmek daha yararlı olacaktır.
Kabuklu yiyecekleri tüketirken dikkat etmek gerekir. Kuruyemişleri dişlerinizle kırmayın. Braktlere zarar verebilirsiniz.
Aynı şekilde bazı besin türlerini tüketirken temizliğine gereken önemi vermelisiniz. Sakız, diş arasına kaçabilecek pirinç, bulgur, lokum, karamel, leke bırakan besinler tüketildikten sonra dikkat edilecek kategoride olan türlerdendir. Bu ürünlerin tüketimi çok az tercih edilmelidir. Yendiğinde hemen temizleme sürecine başlanmalıdır.
Ağız ve diş sağlığına oldukça zarar veren sigara ve alkol tüketimine son vermelisiniz. Kemik yapılarına, ağız, dil, dudakların yapılarına zarar vererek leke oluşumlarınında da artışlara sebep olacaktır. Braketlerin kenarlarında beyazlıklar birikebilir ve bu beyazlıklar ilerleyen zamanlarda koyulaşmaya başlar. Sonunda da çürükler oluşur. Bu raddeye gelmemek adına temizliğimize özen gösterelim.
