Ortodontide retainer tedavisinin önemi

Ortodonti yunanca kökenli bir kelime olup "düzgün diş" anlamına gelir. Ortodonti tedavisi ise dişlerdeki konum bozukluğunu dişlere takılan teller aracılığı ile belirli bir süre içerisinde düzelterek daha güzel bir gülüş kazandıran bir tedavidir.

Ortodonti tedavisi ile dişlerinizin düzelmesi size güzel bir gülüş kazandırır. Fakat düzelen dişlerinizin yeni konumlarını korumaları ve bozulmadan kalmaları en az dişlerinizin düzelmesi kadar önemlidir. Birkaç yıllık bir tedavi ile hem maddi bir külfetin altına girerek hem vakit ayırarak hemde fiziksel olarak diş telinin zahmetini çekerek düzelttirdiğiniz dişlerinizin tedaviden sonra bozulması moralinizi çok bozacaktır. Dişlerinizin bozulmaması için diş telleri çıkarıldıktan sonra uygulanan tedaviye "retainer tedavisi" denir. Retainer tedavisi ortodonti tedavisinin bir parçasıdır.

Diş telleriniz çıktıktan sonra aslında ortodonti tedaviniz henüz bitmemiştir. Sadece diş telleriye yapılan aktif tedaviniz bitmiştir ve dişlerinizin yeni konumlarını koruyan ve pasif tedavi olan retainer tedavisi başlamıştır. Retainer tedavisi ekstra bir ücrete tabi olmayıp başlangıçta konuştuğunuz ortodonti ücretine dahil olmalıdır.

Pekiştirme tedavisi olarakta bilinen retainer tedavisi eskiden diş telleri ile yapılıyordu. Yani diş telleri çıkartılmadan pasif olarak ağız içinde tutularak dişlerinizin yeni yerine alışması sağlanıyordu. Yani dişleriniz tamamen düzeldikten yaklaşık 6 ay sonra ortodonti tedaviniz sonlanıyordu. Yalnız diş telleri ile yemek yemek fiziksel olarak kolay değildi. Estetik olarakta kötü görünüyordu. Hastaları bu zahmete maruz bırakmamak adına araştırmacılar, düzeltme etkisinden ziyade dişleri yeni konumlarında tutmaya yarayan başka sistemler araştırmaya başladı. Bir süre sonra hawley apareyi denilen bir damaklıkla retainer tedavisi yapılmaya başlandı. Hawley damaklıkları damağa tamamen oturduğu için kullanımları rahat değildi. O yıllarda şimdiki gibi dişlerin üzerine yapıştırılan braket sistemi yoktu. Ortodonti tedavisi her dişi çepeçevre saran bant sistemi ile uygulanıyordu. Haliyle tedavi sonrası diş telleri çıkarıldığında dişlerin arasında 0,5 mm civarında bant boşluğu kalıyordu. Hawley damaklıklarının tedavi sonrasındaki diş arası boşluklarını kapatma özelliği olduğundan dolayı kullanımı avantajlıydı. Sonrasında bantlı ortodontik tedaviden braketlere geçildikçe hawley damaklığının bu avantajı kalmadı. Bu sebeple araştırmacılar yeni bir pekiştirme yöntemi için araştırmalara başladı ve retainer teli denilen dişlerin iç tarafından geçen ince bir telle pekiştirme plağı denilen şeffaf bir plak kullanımı gündeme geldi. Retainer teli dişlerin iç tarafına yapıştırıldığı için görünmüyordu. Çok ince olduğu için ise rahatsız etmiyordu ön altı dişe uygulanabilecek ideal bir yöntemdi. Diğer dişlerin yeni konumlarında kalmaları için ise pekiştirme plağı denilen takılıp çıkarılabilen ve şeffaf oldukları için pek belli olmayan plaklar üretildi. Şimdi bir çok klinik bu yöntemleri kullanmaktadır. Kliniğimizde her iki çenede de hem retainer teli hemde pekiştirme plağı birlikte kullanılmaktadır. Aşağıdaki fotoğraflarda şeffaf plaklar ile retainer teli görebilirsiniz.

Pekiştirme plağı kullanımında dikkat edilmesi gereken bir nokta vardır. Özellikle alt çenenin ileride olduğu vakaların tedavisinden sonra alt çenenin tekrar geri gitmesini engelleyen, üst dişlerin alt dişleri bir kutu gibi sardığı bür kapanıştır. Yani üst dişlerin alt dişlerle yeni ilişkisi artık alt çenenin ileri doğru gitmesine engel olur. Pekiştirme plakları ise takıldığında alt ve üst çenedeki bu ilişki bozulur. Böylece alt çene serbest kaldığı için ileriye doğru gitmesi muhtemeldir. Yani pekiştirme plaklarının kontrolsüz kullanımı amacından saparak kapanışın bozulmasına sebep olabilir.

Peki pekiştirme tedavisi her ortodonti tedavisinden sonra aynı şekilde ve sürede mi yapılır?

Bazı vakalarda uzun süreli retainer tedavisi gerekirken bazı vakalarda kısa süreli retainer tedavisi gerekir. Hatta bazı vakalarda nadirende olsa retainer tedavisi gerekmemektedir. Size uygulanması gereken retainer tedavisinin çeşitine ve süresine doktorunuz karar verecektir.

Sıkça Sorulan Sorular

- Diş teli takma işlemi ağrılı bir işlem midir?

Diş teli takma işlemi tamamen ağrısız ve acısız toplamda yaklaşık 15-20 dakika süren basit bir işlemdir.

- Diş teli tedavisinde ağrılar ne kadar sürer?

Tedavi sırasında belli periyotlarda yaptığımız sıkma işlemleri ortalama 1 ile 3 gün arasında azalarak kaybolmaktadır. İşlem sırasında sıkma kuvvetine göre bazı zamanlar bir kaç dakika içerisinde tamamen geçer.

- Diş teli tedavisi ortalama ne kadar sürer?

Diş teli tedavisi kişinin ihtiyacına göre tek çene ve çift çene olarak ikiye ayrılır. Tek çene tedavilerde dişlerdeki bozukluk durumuna göre ortalama 6-8 ay, çift çene tedavilerde ortalama 12-18 ay sürebilmektedir. İstenilen estetik sonuca ulaşıldığında tedavi sonlandırılır.

- Diş teli tedavisinde kişisel bakımın önemi nedir?

Diş teli tedavisinde diş temizliği için uygun olan ortodontik fırçalarla birlikte dişlerin düzenli olarak fırçalanması, plak oluşumundan kaçınılması son derece önemlidir. Ağız hijyeni hem kişinin sağlığı hem de tel tedavisinde önemli bir etkendir.

- Şeffaf braketler tedavi süresini uzatır mi?

Şeffaf braketlerde kullanılan malzeme önemlidir. Bazı şeffaf braketler sert plastik gibi malzemelerden oluştuğu için tedavi süresini uzatabilme durumu var. Ancak kliniğimizde porselen braketler kullanılmaktadır.

- Şeffaf braketler daha çabuk mu sararır?

Şeffaf braketlerin sararması durumu tamamen kişisel bakımla ilgilidir. Kliniğimizde 3 haftalık aralıklarla muayene çağırdığımız hastalar arasında sanki yeni takılmış gibi bakımına özen gösteren hastalar mevcut.

- Diş telleri ağızda yaralar yaptığında ne yapılmalıdır?

Diş telleri zaman zaman yanak ve dudakların iç kısımlarında tahrişler yapabilir. Bu durumda tahrişe sebep olan bölgeyi kurulayarak bal mumu yapıştırdığınızda hissedilen acı seviyesini en aza indirebilirsiniz.

- Diş teli çıkartma işlemi ağrılı bir işlem midir?

Tel çıkartma işlemi herhangi bir şekilde uyuşturma işlemine ihtiyaç duymadan yapılan yaklaşık 30 dakika süren basit bir işlemdir

- Tedavi bittikten sonra dişler tekrar bozulur mu?

Tel tedavisi bittikten sonra pekiştirme tedavisi başlamaktadır. Pekiştirme tedavisi dişlerin yeni konumuna adapte olabilmesi için dişlerin iç kısmına koruyucu tellerin takılması ve hastaya pekiştirme plaklarının verilmesidir. Pekiştirme plaklarının tavsiye edildiği şekilde takılmadığı durumlarda ve periyodik kontrollere gelinmediği durumlarda dişler tekrar bozulabilir. Bu noktada hastanın tedavi bittiğinde de üzerine düşen sorumlulukları yerine getirmesi önemlidir. Aksi takdirde dişlerin tekrar bozulması kaçınılmaz olur.