Ortodonti tedavisi; dişlerdeki konum bozukluklarını diş telleri ile belirli bir periyotta düzelten diş hekimliği tedavisi olarak bilinir. Ortodonti tedavisi bununla birlikte çene kemiklerinin kafa kaidesine ve birbirlerine göre olan konum bozuklukluklarını da düzeltir. Ortodonti tedavisi aslında çene ortopedisidir. Dişlerdeki konum bozukluklarının düzeltilmesi, ortodonti tedavisinin sadece bir bölümüdür. Peki gelişim sırasında oluşabilecek çene bozuklukları nelerdir ve ortodonti tedavisi çene bozukluklarını nasıl düzeltir?
Gelişim sırasında ortaya çıkabilecek çene problemleri;
- Çene darlığı
- Üst çenenin fazla gelişip ileride olması
- Üst çenenin az gelişip geride kalması
- Alt çenenin fazla gelişip ileride olması
- Alt çenenin az gelişip geride kalması
- Bunların bir veya bir kaçının birlikte seyretmesi
(Yukarıdaki fotoğrafta alç çenenin geride olduğu bir vakanın fonksiyonel ortodonti tedavisi ile düzeltilmiş halini görüyorsunuz.)
Ortodonti tedavisi aslında çenelerdeki gelişim bozukluğunu düzeltmez, sadece gelişimi yönlendirir. Örneğin alt çenenin fazla gelişip ileride olduğu vakalarda alt çenenin ileri yöndeki gelişimini baskılar. Üst çene gelişimi normal hızda devam ettiği için bir süre sonra alt ve üst çenenin gelişimi orantılı hale gelir. Yada üst çenenin az gelişip geride kaldığı durumlarda, üst çenenin ileri yöndeki büyümesi uyarılıp artırılarak gelişiminin alt çeneye yaklaşması sağlanır. Bu tedavi yöntemine fonksiyonel ortodonti tedavisi denir. Bütün bunların yapılabilmesi için büyüme gelişmenin bitmemesi gerekmektedir. Çünkü bu fonksiyonel tedavinin mantığında gelişmenin yönlendirilmesi vardır. Bu sebeple gelişimin yönlendirilmesi için ortada devam eden bir gelişimin olması gerekir. Yani bu tedavinin uygulanabilmesi için hastanın ergenlik döneminde başlayan büyüme atılım döneminin geçirmemiş olması gerekir. Bu dönemde kız çocuklarında 12-13 yaşları, erkek çocuklarında ise 13-14 yaşlarıdır. Eğer bu yaşlar geçildiyse fonksiyonel ortodonti tedavisi uygulanamaz.
İleri yaşlarda Çene anomalilerinin düzeltilmesi de mümkündür. Yalnız bu düzeltme işlemi fonksiyonel ortodonti tedavisi ile değil, ortodonti tedavisi ile kombine edilerek uygulanan ortognatik cerrahi tedavisi ile yapılır. Ortognatik cerrahi uygulamaları hakkında daha fazla bilgi için "Ortodontik tedavide ortognatik cerrahinin yeri" başlıklı yazımızı okuyabilirsiniz.