Ortodonti tedavisinde kullanılan apareyler ve genişletme

Ortodonti tedavisi dişlerdeki konum bozukluklarını, alt ve üst dişlerin birbirleri ile ilişkisini, alt ve üst çene kemiklerinin birbirleriyle ve kafa kaidesiyle olan ilişkisini düzeltmeyi amaçlayan uzun soluklu bir tedavidir. Dişlerin inci gibi sıralanabilmesi için diş teline % 99 ihtiyaç duyulmaktadır. Fakat yapılacak olan diş teli tedavisinin süresini kısaltmaya yönelik uygulamalar da vardır. Bunlardan birisi genişletme apareyleridir.

Dişlerin çenelerin üzerindeki dizilimini değerlendirdiğimizde çene darlığı ile karşılaşabiliriz. Bu durum üst çene için geçerlidir. Çene darlığının olduğu vakalarda çene genişletmesi yapmak gerekir. Çene genişletmesi işlemini tellerle yapmak oldukça zordur. Ve hasta içinde çok zahmetlidir. Alternatif olarak üst çeneye yapışık yada yada takılıp çıkartılabilen apareyler ile genişletme yapılabilir. Üst çene genişletmesi için kullanılan sistemler; vidalı ekspansiyon apareyleri, rapid palatal ekspansiyon apareyleri, transpalatal ark, quadrhelix apareyleri gibi sistemlerdir. Bunlardan sadece ilki takılıp çıkarılabilirken diğerleri hasta ağzına yapıştırılarak uygulanır. Yukarıda adını saydığımız sistemler içerisinde hemen hepsi dişleri iterek bir genişletme yapıyorken, rapid palatal ekspansiyon apareyi doğru zamanda kullanıldığında çene kemiğinde genişletme yapar. Rapid palatal ekspansiyon (RPE) apereyinin çene kemiğinde genişletme yapabilmesi için ergenlik döneminin ilk zamanlarında kullanılması gerekir. Bu dönemin sonrasında kullanıldığında RPE de dişsel genişletme yapar. Rapid palatal ekspansiyon apareyinin nasıl çalıştığını yukarıdaki videoyu izleyerek öğrenebilirsiniz.

Vidalı apareylerin yemek yerken çıkarılabilir olması konforu artırırken diğerlerinden daha kalın olması konuşmayı özellikle başlangıçta bozar. Vidalı ekspansiyon apareyini yukarıdaki fotoğrafta inceleyebilirsiniz.

Quadrhelix denilen sistem, kliniğimizde, diğer sistemlerden sonuç alınamadığı durumlarda kullanılır. Quadrhelix sistemini yukarıdaki fotoda inceleyebililirsiniz.

Transpalatal ark denilen sistem aslında tam bir genişletme sistemi değildir. Daha çok, yapılan genişletmenin geri dönüşünü engellemek amacıyla sabitleyici olarak kullanılır. Yalnız azda olsa genişletme özelliği vardır. Düşük miktarlarda genişletmeye ihtiyaç duyulan vakalarda kullanılabilir.

Alt ve üst dişlerin ilişkisi değerlendirildiğinde üst dişler alt dişleri 3 boyutlu olarak kavramalıdır. Yani üst kavis alt diş kavsinden her yönden daha geniş olmalıdır. Genişletme sistemleri ile bu durum istenilen şekle getirildiğinde diş arkı daha yayvan hale geldiği için dişlerde gülümseme anında daha ön planda olur. Gülümseme sırasında dişler ile yanak arasında boşluk olması gülümseme estetiğini bozar. Bu boşluk üst çene darlığından kaynaklanır. Dolayısıyla ortodonti tedavisinin bir parçası olan etkili bir üst çene genişletmesi ile gülümseme estetiği de iyileştirilecektir.

Sıkça Sorulan Sorular

- Diş teli takma işlemi ağrılı bir işlem midir?

Diş teli takma işlemi tamamen ağrısız ve acısız toplamda yaklaşık 15-20 dakika süren basit bir işlemdir.

- Diş teli tedavisinde ağrılar ne kadar sürer?

Tedavi sırasında belli periyotlarda yaptığımız sıkma işlemleri ortalama 1 ile 3 gün arasında azalarak kaybolmaktadır. İşlem sırasında sıkma kuvvetine göre bazı zamanlar bir kaç dakika içerisinde tamamen geçer.

- Diş teli tedavisi ortalama ne kadar sürer?

Diş teli tedavisi kişinin ihtiyacına göre tek çene ve çift çene olarak ikiye ayrılır. Tek çene tedavilerde dişlerdeki bozukluk durumuna göre ortalama 6-8 ay, çift çene tedavilerde ortalama 12-18 ay sürebilmektedir. İstenilen estetik sonuca ulaşıldığında tedavi sonlandırılır.

- Diş teli tedavisinde kişisel bakımın önemi nedir?

Diş teli tedavisinde diş temizliği için uygun olan ortodontik fırçalarla birlikte dişlerin düzenli olarak fırçalanması, plak oluşumundan kaçınılması son derece önemlidir. Ağız hijyeni hem kişinin sağlığı hem de tel tedavisinde önemli bir etkendir.

- Şeffaf braketler tedavi süresini uzatır mi?

Şeffaf braketlerde kullanılan malzeme önemlidir. Bazı şeffaf braketler sert plastik gibi malzemelerden oluştuğu için tedavi süresini uzatabilme durumu var. Ancak kliniğimizde porselen braketler kullanılmaktadır.

- Şeffaf braketler daha çabuk mu sararır?

Şeffaf braketlerin sararması durumu tamamen kişisel bakımla ilgilidir. Kliniğimizde 3 haftalık aralıklarla muayene çağırdığımız hastalar arasında sanki yeni takılmış gibi bakımına özen gösteren hastalar mevcut.

- Diş telleri ağızda yaralar yaptığında ne yapılmalıdır?

Diş telleri zaman zaman yanak ve dudakların iç kısımlarında tahrişler yapabilir. Bu durumda tahrişe sebep olan bölgeyi kurulayarak bal mumu yapıştırdığınızda hissedilen acı seviyesini en aza indirebilirsiniz.

- Diş teli çıkartma işlemi ağrılı bir işlem midir?

Tel çıkartma işlemi herhangi bir şekilde uyuşturma işlemine ihtiyaç duymadan yapılan yaklaşık 30 dakika süren basit bir işlemdir

- Tedavi bittikten sonra dişler tekrar bozulur mu?

Tel tedavisi bittikten sonra pekiştirme tedavisi başlamaktadır. Pekiştirme tedavisi dişlerin yeni konumuna adapte olabilmesi için dişlerin iç kısmına koruyucu tellerin takılması ve hastaya pekiştirme plaklarının verilmesidir. Pekiştirme plaklarının tavsiye edildiği şekilde takılmadığı durumlarda ve periyodik kontrollere gelinmediği durumlarda dişler tekrar bozulabilir. Bu noktada hastanın tedavi bittiğinde de üzerine düşen sorumlulukları yerine getirmesi önemlidir. Aksi takdirde dişlerin tekrar bozulması kaçınılmaz olur.